E-Księgarnia
W środę 22 listopada 2017 r. o godz. 12:00 w gmachu Poczty Polskiej przy ulicy Głogowskiej 17 w Poznaniu (przy Dworcu Zachodnim) uroczyście została otwarta wystawa „Ofiary zbrodni. Operacja antypolska NKWD 1937-1938”, którą będzie można zwiedzać przez cztery tygodnie.
W tym roku mija 80. rocznica rozpoczęcia masowych mordów na polskich obywatelach ZSRS. Operacja antypolska NKWD była jedną ze zbrodniczych akcji przeprowadzonych w ZSRS według kryteriów narodowościowych w okresie Wielkiego Terroru lat 30. Represjami objęto Polaków mieszkających w Związku Sowieckim. Operacja rozpoczęta została rozkazem nr 00485 Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych ZSRS Nikołaja Jeżowa z 11 sierpnia 1937 r. Zaplanowana została na 3 miesiące, jednak masowe represje wymierzone w „polskich szpiegów” trwały niemal do końca 1938 r. Wciąż nie znamy ostatecznej liczby ofiar. Szacuje się, że represje objęły co najmniej 139 835 osób, z czego zamordowano nie mniej niż 111 091 osób (najczęściej strzałem w tył głowy), a kolejne 28 744 osoby skazano, m.in. na pobyt w łagrze. Działaniom tym towarzyszyły masowe deportacje rodzin ofiar.
Autorami ekspozycji są Aleksandra Kaiper-Miszułowicz, Sergiusz Kazimierczuk i dr Paweł Rokicki. Na 14 planszach wystawy zaprezentowano archiwalne zdjęcia więzienne kilkunastu Polaków – ofiar NKWD, symbolizujące tysiące pomordowanych. Fotografie pochodzą ze zbiorów Centrum Naukowo-Informacyjnego „Memoriał” w Moskwie.
Wystawę otworzył dr hab. Rafał Reczek – dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu oraz Przemysław Sypniewski – prezes Zarządu Poczty Polskiej SA.
Głównym punktem uroczystości było wystąpienie prof. dr. hab. Nikołaja Iwanowa – rosyjskiego historyka, autora książek o antypolskiej operacji NKWD. Prof. Iwanow poświęcił całe swoje życie zawodowe, aby odkryć i ujawnić prawdę o tragicznych losach Polaków w Związku Sowieckim. Ważny dla Polaków temat wywołał krótką dyskusję, którą moderował dyrektor IPN Rafał Reczek. Zgromadzonych zaciekawił m.in. los rodzin osób zgładzonych w wyniku operacji antypolskiej.
Wizyty prof. Iwanowa uświetniające otwarcia wystawy w kolejnych placówkach wynikają z fatku, że Poczta Polska posiada wyłączność na sprzedaż książki autorstwa Iwanowa pt. „Zapomniane ludobójstwo. Polacy w państwie Stalina. Operacja Polska 1937-1938”, która znajduje się w bieżącej dystrybucji w placówkach pocztowych w całej Polsce.
Instytut Pamięci Narodowej w tym roku podjął się wielu działań mających na celu popularyzowanie wiedzy o sowieckiej zbrodni:
W Poznaniu staraniem Wojewody Wielkopolskiego Zbigniewa Hoffmanna, Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu oraz Społecznego Komitetu Upamiętnienia Polaków Żyjących w ZSRS w latach 1921-1939 odsłonięto pierwszą w Polsce tablicę upamiętniającą Polaków prześladowanych i wymordowanych w ZSRS w okresie międzywojennym.
Przy tej okazji Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu oraz Wydawnictwo Zysk i sp. wydało publikację autorstwa dr. Dariusza Kucharskiego „Cierpieli i ginęli, gdyż byli Polakami. Polacy w Sowietach w latach 1921-1939. Antypolska operacja NKWD”.
Ważną inicjatywą było uruchomienie nowego portalu internetowego IPN, przygotowanego we współpracy z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia www.operacja-polska.pl. Zamieszczono na nim m.in. relacje świadków, filmy dokumentalne, artykuły popularnonaukowe, dokumenty z sowieckich archiwów, kalendarium zbrodni, mapę miejsc pamięci, a także bazę ofiar – Instytutowi zależy na udokumentowaniu z imienia i nazwiska możliwe jak największej liczby osób rozstrzelanych w ramach „operacji polskiej” NKWD.
Ponadto jeden z numerów „Biuletynu IPN” w całości poświecony został tematowi „operacji polskiej” NKWD. Został on rozesłany do szkół, żeby „operacja polska” NKWD mogła być omawiana na lekcjach historii.
Cały czas trwa też śledztwo IPN w sprawie sowieckich zbrodni z lat 1937–1938, wszczęte w styczniu 2017 r.