E-Księgarnia
W dniach 13-14 października bieżącego roku w wielkopolskim Czerlejnie, gmina Kostrzyn Wielkopolski, odbył się II Zjazd Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzin Polskich Ofiar Obozów Koncentracyjnych. W pierwszym dniu Zjazdu uczestniczyli również przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu: Marta Szczesiak-Ślusarek, p.o. Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej oraz Tomasz Cieślak.
Spotkanie rozpoczęło się od otwarcia obrad przez Dominikę Pawlikowską z SRPOOK. W pierwszej części Zjazdu wystąpili goście i członkowie Stowarzyszenia. O swoich przeżyciach opowiedziała Krystyna Piwańska, która jako dziecko przeszła przez obóz przesiedleńczy w dzielnicy Główna w Poznaniu, córka więźniarki z Ravensbrück. Ideę powstania pomnika poświęconego pamięci Wypędzonych w miejscu funkcjonowania obozu oraz losy tego projektu przedstawił Henryk Walendowski, prezes Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Wypędzonych. O działalności Stowarzyszenia Rodziny Więźniarek Niemieckiego Obozu Koncentracyjnego Ravensbrück opowiedziała prezes prof. Elżbieta Kuta, przedstawiając informacje m.in. o organizowanym cyklicznie, przy współpracy z IPN, konkursie „W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbrück”. Tematykę dotyczącą funkcjonowania w okresie okupacji w Łodzi obozu koncentracyjnego dla dzieci oraz problemy dotyczące upowszechniania tej wiedzy przedstawiła Jolanta Sowińska-Gogacz.
Następnie Marta Szczesiak-Ślusarek podsumowała współpracę ze Stowarzyszeniem, wskazując na wielopłaszczyznowe kontakty Instytutu Pamięci Narodowej z ofiarami, rodzinami ofiar poszukującymi informacji o swoich bliskich oraz podkreśliła wagę działań edukacyjnych realizowanych przez pion edukacyjny IPN, m.in. Wyjazdu Pamięci do miejsc byłych obozów koncentracyjnych na terenie Austrii, organizowanego we współpracy ze SRPOOK. Podczas kolejnych wystąpień reżyser Zbysław Kaczmarek zaprezentował film zrealizowany w ramach cyklu Historie nieznane: „Znajdę Twoją Mamę”, mówiący o poszukiwaniach grobu Marii Ratajczak, prababci Arkadiusza Szlachetko, który następnie omówił drogę dochodzenia do prawdy. Efektem tych działań była m.in. uroczystość odsłonięcia w marcu tego roku tablicy upamiętniającej ofiary podobozu obozu w Ravensbrück znajdującego się w Neubrandenburgu, pochowane w zbiorowej bezimiennej dotąd mogile. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele IPN.
Proces poszukiwania dokumentacji dotyczącej osób represjonowanych w okresie okupacji przedstawił Tomasz Cieślak z OBEN IPN w Poznaniu, który przybliżył rodzinom ofiar obozów koncentracyjnych procedury Instytutu w tym zakresie. Ważnym głosem w kwestii upamiętniania ofiar było również wystąpienie Grzegorza Kucharczyka z Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fortu VII.
W Zjeździe wzięło udział kilkudziesięciu członków Stowarzyszenia z całej Polski oraz zza granicy, m.in. z Norwegii, także ponad 80-letnia Karolina Wierzbicka, tegoroczna uczestniczka Wyjazdu Pamięci do Hartheim, jak również przedstawiciele władz. Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu reprezentował Dyrektor Gabinetu Wojewody Michał Dembiński. Obecna była również Agnieszka Augustyn, Sołtys Czerlejna oraz Jerzy Osypiuk z Nekielskiego Stowarzyszenia Kulturalnego.
Wszystkie wystąpienia gości, jak również późniejsze dyskusje, miały na celu omówienie obszarów możliwej współpracy i nakreślenie planu wspólnych działań. Obecność wielu osób z różnych środowisk służyły wymianie poglądów, doświadczeń oraz kontaktów na przyszłość. Zwrócono również uwagę na problemy w codziennej działalności i szukano wspólnie drogi ich rozwiązania. Spotkanie uświetnił występ przedstawicielki najmłodszego pokolenia Rodzin ze Stowarzyszenia, Nikoli Janikowskiej, która zarecytowała wiersz Władysława Bełzy „Modlitwa polskiego dziewczęcia”.
W niedzielę 14 października członkowie Stowarzyszenia udali się pod pomnik Powstańców Wielkopolskich w Czerlejnie, złożyli wiązankę i wspólnie zapalili znicz pamięci, podkreślając swój udział w tegorocznej X edycji akcji „Zapal znicz pamięci”.
Tekst: Marta Szczesiak-Ślusarek