Obrazy PRL. O konceptualizacji realnego socjalizmu w Polsce, pod red. Krzysztofa Brzechczyna, Poznań 2008, 257 s. (Studia i materiały poznańskiego IPN, tom III)
Ambicją niniejszej pracy jest zmniejszenie luki między refleksją teoretyczną a badaniami empirycznymi poprzez przypomnienie postaci i/lub koncepcji, których znajomość jest inspirująca w badaniu najnowszej historii Polski.
Praca podzielona została na dwie części. W pierwszej autorzy przedstawili koncepcje wymienionych w kolejności alfabetycznej uczonych: Józefa Marii Bocheńskiego, Randalla Collinsa, Leszka Kołakowskiego, Stefana Kurowskiego, Leszka Nowaka, Jadwigi Staniszkis i Andrzeja Walickiego. W części drugiej zostały zaprezentowane propozycje – próby badania różnych wymiarów historii Polski za pomocą metod badawczych wykorzystywanych w innych dziedzinach lub specjalnościach nauki: antropologii, filologii, politologii, teorii postkolonialnej, czy studiach nad mentalnością społeczną.
*
Reasumując, ksiązka Obrazy PRL jest zbiorem interesujących studiów, który stanowi propozycję spojrzenia na dzieje Polski tamtego okresu z innej perspektywy niż w typowych monografiach historycznych. Autorzy zamieszczonych rozpraw reprezentują rozmaite specjalizacje badawcze, lecz zestawienie obok siebie różnych oglądów zjawiska realnego socjalizmu daje bardzo ciekawe efekty, zmusza do myślenia w wymiarze modelowym. Książka jest więc mocnym argumentem na rzecz podejścia interdyscyplinarnego. Może wpłynąć ożywczo na działania historyków o podejściu empirycznym.
Fragment recenzji wydawniczej prof. Adama Chojnowskiego
Spis treści
Przedmowa
Część I: Wokół konceptualizacji realnego socjalizmu
- Justyna Kurczak, Spojrzenie filozofa na rosyjski i polski realny socjalizm. Leszek Kołakowski o realizacji komunistycznej utopii w Rosji i Polsce
- Ryszard Sitek, Andrzeja Walickiego koncepcja „samo-dezintegrującego” się totalitaryzmu
- Lidia Godek, Partia komunistyczna jako „ideologia w akcji”. Wokół koncepcji ideologii komunistycznej. Rekonstrukcja koncepcji Józefa M. Bocheńskiego
- Krzysztof Brzechczyn, O dwóch prognozach upadku realnego socjalizmu. Randall Collins versus Leszek Nowak
- Andrzej J. Kutyłowski, Stefan Kurowski jako komentator i teoretyk „realnego socjalizmu” w Polsce w latach 1944-1989
- Marek Nowak, Realny socjalizm jako „pozór zontologizowany”. Rekonstrukcja koncepcji Jadwigi Staniszkis
Część II: Wokół problemów badania najnowszej historii Polski
- Rafał Wierzchosławski, Problem opisu i interpretacji rzeczywistości społecznej czasu przeszłego niedokonanego, czyli jak badać dzieje PRL-u?
- Dariusz Stola, O dalszy rozwój badań nad socjalistycznymi praktykami społecznymi. Uwagi o stanie i możliwościach refleksji nad charakterem PRL
- Michał Buchowski, Komunizm a magia i religia: podobieństwo formy czy jedność reguł interpretacji kulturowej?
- Ewa Domańska, Obrazy PRL w perspektywie postkolonialnej. Studium przypadku
- Jan Ryszard Sielezin, Niektóre aspekty napięć i konfliktów społeczno-politycznych w PRL w latach 1945-1980
- Paweł Nowak, Zrozumieć socjalizm… Metafory pojęciowe i słowa-klucze doby PRL-u
- Dorota Malczewska-Pawelec, Kategoria „wizji świata i człowieka” w badaniu ludzi komunistycznej władzy
- Tomasz Pawelec, O badaniu meandrów komunistycznej polityki pamięci historycznej; Rafał Stobiecki, Co zrobić z komunistyczną przeszłością?
Dystrybucja prowadzona jest przez Gospodarstwo Pomocnicze IPN w Warszawie (adres poniżej) oraz Oddział IPN w Poznaniu (ul. Rolna 45a, 061 835 69 64).