E-Księgarnia
W poniedziałek 4 października 2021 r. na skwerze im. Stanisława Bręczewskiego odbyła się uroczystość odsłonięcia współfinansowanego przez IPN Pomnika Poległych Winiarczyków.
Inicjatywę odbudowy nieopodal oryginalnego miejsca usytuowania pomnika zniszczonego przez Niemców w 1939 r. podnieśli już w 2012 r. radni Osiedla Winiary, a w 2018 r. powstał Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Poległych Winiarczyków. W 2021 r. w projekt włączył się Instytut Pamięci Narodowej.
Pomnik poświęcony dziewięćdziesięciu bohaterom pierwszej wojny światowej, uczestnikom wojny polsko-bolszewickiej i uczestnikom Powstania Wielkopolskiego – Winiarczykom stanął 6 maja 1923 r. na terenie ówczesnej wsi Winiary, na placu gminnym przy ul. Długiej (po włączeniu w 1925 r. wsi w granice miasta nazwę ulicy zmieniono na Winiarską). Obecnie miejsce oryginalnego usytuowania pomnika wyznaczają trzy historyczne lipy stojące w pobliżu torowiska tramwajowego.
Inicjatorem wzniesienia tego obelisku był dowódca winiarskiego oddziału powstańczego Ignacy Pokrywka, którego inicjatywę wsparło Towarzystwo Czytelni Ludowych oraz miejscowa społeczność. Już na początku 1922 r. wyłoniony został społeczny komitet budowy, w skład którego weszli najbardziej szanowani obywatele Winiar. Czterej jego czołowi członkowie w akcie erekcyjnym, wzniosłymi słowami wyjaśnili idee stojące za jego zbudowaniem i zadedykowali go:
- Duchom poległych bohaterów na wiekopomną cześć i chwałę (proboszcz parafii ks. Bolesław Kościelski)
- Ziemskim ich krewnym na pociechę i ukojenie (naczelnik gminy Antoni Bajerlein)
- Potomnym do naśladowania dobry przykład jak kochać Ojczyznę (dowódca powstańczy z Winiar Wincenty Pokrywka)
- Gminie winiarskiej na wieczną pamiątkę błogosławionej wojny,która wskrzesiła i przyprowadziła do życia naszą matkę – Ojczyznę (rektor Szkoły Podstawowej nr 17 Sylwester Mausz).
We wrześniu 1939 roku pomnik został zniszczony przez Niemców.
Poniżej prezentujemy relację z odsłonięcia pomnika 6 maja 1923 r. spisaną przez Antoniego Bajerleina – ostatniego sołtysa wsi Winiary. Dokument pochodzi z archiwum rodzinnego.
