Nawigacja

Aktualności

Odbiór nowych nagrobków grobów wojennych w Okonku

W dniu 5 sierpnia 2022 r. Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN dokonało odbioru dwóch nowych nagrobków grobów wojennych cywilnych ofiar zbrodni sowieckich z lat 1945-1946, polskich powojennych przesiedleńców: Marianny Brzezińskiej (ur. 1903) i Józefa Fałka (ur. 20 lutego 1890 r.), pochowanych na cmentarzu w Okonku (pow. złotowski). Pracownik OBUWiM IPN, dr Tomasz Ceglarz, zapalił symboliczne znicze na znak pamięci o obu ofiarach systemu komunistycznego. Na miejscu był również obecny redaktor naczelny „Tematu Szczecineckiego” Jerzy Gasiul.

Józef Fałek został zastrzelony w dniu 3 kwietnia 1946 r. w czasie podróży wozem konnym na drodze pomiędzy Barkniewkiem a Ciosańcem (nieopodal szosy Lotyń- Szczecinek) przez nieustalonych żołnierzy sowieckich. Czerwonoarmiści ranili również jego córkę Annę, której udało się przeżyć ostrzał. Małżonce ofiary w ostatniej chwili udało się zeskoczyć z bryczki i ukryć w przydrożnym rowie.

 

 

Marianna Brzezińska została zastrzelona późną nocą w dniu 13 grudnia 1945 r. w swoim domu w miejscowości Flederborn (obecnie Podgaje) przez nieustalonych żołnierzy sowieckich. Ciężko rannej kobiecie czerwonoarmiści nie udzielili żadnej pomocy. Tragedia ta wydarzyła się na oczach męża i niepełnoletnich dzieci zamordowanej. Dom Brzezińskich został splądrowany i okradziony, zaś rodzina doznała ciężkiego urazu psychicznego. Oprawcy uciekli saniami w kierunku Jastrowia, gdzie urwał się po nich wszelki ślad.

 

 

Należy zaznaczyć, że Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie prowadziła śledztwo dotyczące zbrodni komunistycznych, przy użyciu broni planej, wobec obywateli polskich przez żołnierzy Armii Czerwonej, mających miejsce w latach 1945-1947 na terenie powiatu szczecineckiego (sygn. S 88.2018.Zk). W uzasadnieniu prokurator prowadzący śledztwo uznał, że zamordowanie Józefa Fałka było czynem, który wyczerpuje znamiona zbrodni komunistycznej, opisane w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1998 r. o IPN-KŚZpNP. Tym samym zabójstwo to zostało popełnione z winy umyślnej przez funkcjonariusza państwa komunistycznego i było ono naruszeniem podstawowego prawa człowieka, tj. prawa do życia. Z uwagi na niewykrycie sprawców śledztwo zostało umorzone. Natomiast w 1946 r. Prokuratura Okręgowa w Koszalinie prowadziła śledztwo w sprawie morderstwa i rabunku Marianny Brzezińskiej dokonanego przez nieznanych żołnierzy Armii Czerwonej. Podobnie jak w przypadku Józefa Fałka, śledztwo zostało umorzone z uwagi na niewykrycie sprawców.

W wyniku zaangażowania i pogłębionej kwerendy źródłowej przeprowadzonej przez OBUWiM IPN w Poznaniu i BUWiM IPN, wojewoda wielkopolski dokonał wpisu wymienionych mogił do ewidencji grobów wojennych, uznając je za miejsca spoczynku osób cywilnych, które straciły życie wskutek represji okupanta sowieckiego.

Wykonawcą nowych nagrobków, według projektu nagrobka na grób wojenny autorstwa prof. Konstancji Pleskaczyńskiej, była firma Kamieniarstwo Wawrzyniak z Murowanej Gośliny.

Wnioskodawcą i inicjatorem zabezpieczenia miejsc pochówku ofiar zbrodni sowieckich był pasjonat powojennej historii powiatu szczecineckiego, współpracownik „Tematu Szczecineckiego”, Dariusz Trawiński.

do góry