E-Księgarnia
W tym roku przypada 75. rocznica ucieczki żołnierzy alianckich ze Stalagu Luft III w Żaganiu. Wiosną 1942 r., nieopodal istniejącego już obozu Stalag VIII C, powstał obóz Kriegsgefangenenlager der Luftwaffe Nr 3 Sagan-Carlswalde (Karliki) przeznaczony początkowo dla lotników Królewskich Sił Powietrznych Wielkiej Brytanii, a później także lotników Sił Powietrznych Armii Stanów Zjednoczonych. Dramat zniewolenia i uwięzienia jakiego doświadczali pojmani lotnicy nie był w stanie stłumić dążeń wolnościowych i potrzeby wyzwolenia się z pęt niewoli i ponownego włączenia się w działania wojenne, których celem było pokonanie Niemiec. W marcu 1943 r. w Stalagu Luft III w Żaganiu zawiązał się Komitet X, na czele którego stanął major Roger J. Bushell. Jego zadaniem było przygotowanie i przeprowadzenie masowej ucieczki jeńców, która miała zostać zrealizowana poprzez równoczesne kopanie trzech tuneli, które nazwano „Tom”, „Dick” i „Harry”.
W nocy z 24 na 25 marca 1944 r. doszło do jednej z największych i najsłynniejszych ucieczek jenieckich okresu II wojny światowej. Ze Stalagu Luft III podziemnym tunelem „Harry” wydostało się poza druty obozu 80 jeńców alianckich. Czterech złapano na miejscu, tylko trzej dostali się do Wielkiej Brytanii, Niemcy złapali pozostałych siedemdziesięciu trzech jeńców, którzy rozproszyli się na terenie niemal całych Niemiec. Łamiąc międzynarodowe konwencje dotyczące traktowania jeńców wojennych, Adolf Hitler wydał rozkaz zabicia pięćdziesięciu uczestników ucieczki. W tej grupie było również sześciu Polaków: major nawigator Antoni Kiewnarski, porucznik pilot Stanisław Król oraz porucznicy nawigatorzy: Włodzimierz Kolanowski, Jerzy Mondschein, Kazimierz Pawluk i Paweł Tobolski.
W niedzielę 24 marca 2019 r. na poznańskim Cmentarzu Wspólnoty Brytyjskiej odbyła się ceremonia upamiętniająca 75. rocznicę wielkiej ucieczki z obozu Stalag Luft III i bestialskiego mordu dokonanego przez Niemców na 50 pojmanych żołnierzach alianckich. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele placówek dyplomatycznych, oddział reprezentacyjny poznańskiego garnizonu wojskowego i Royal Air Force. Nie zabrakło również rodzin poległych bohaterów, w tym bratanicy por. nawig. Włodzimierza Kolanowskiego, Pani Anny Krystkowiak. Zgromadzonych na cmentarzu powitał pastor David Brown, kapelan Kościoła Anglikańskiego w Warszawie oraz ksiądz kapelan Wojska Polskiego. Nad cmentarzem dwukrotnie przeleciała para myśliwców F-16, która oddała hołd pomordowanym w 1944 r. oficerom. Przed Krzyżem Ofiarności usytuowanym w centralnej części metropolii wiązanki złożyli m.in.: minister stanu w ministerstwie obrony Wielkiej Brytanii 7 Hrabia Howe Frederick Curzon, Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych gen. broni Jarosław Mika, ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce Jonathan Knott, przedstawiciele dyplomatyczni Kanady, RPA, Belgii, Holandii, Norwegii, USA, wojewoda wielkopolski oraz delegacja poznańskiego oddziału IPN.
O godzinie 15:00 rozpoczęły się również uroczystości w Żaganiu, których miejsce ma wymiar symboliczny: to wyjście z tunelu „Harry”, u wylotu którego znajduję się kamień memoratywny. Po oficjalnych przemówieniach odczytano apel pamięci, podczas którego żołnierze trzymali w rękach portrety wszystkich zabitych przez Niemców pilotów. Na zakończenie złożono kwiaty pod pamiątkowym kamieniem. W uroczystościach udział wzięli przedstawiciele najwyższych władz RP oraz Wielkiej Brytanii, w tym dowódca Royal Air Force. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował dr hab. Rafał Reczek, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu.
Tekst powstał w oparciu o materiały ze strony Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu.