I tylko pamięć została
Po tej katyńskiej nocy…
Pamięć nie dała się zgładzić,
Nie chciała ulec przemocy.
Marian Hemar, „Katyń”
Wiosną 1940 r., wykonując uchwałę Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 r., sowiecka policja polityczna – NKWD – wymordowała blisko 22 tysiące obywateli Rzeczypospolitej. Byli wśród nich jeńcy wojennych – oficerowie i policjanci z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz więźniowie aresztowani w okupowanej przez Związek Sowiecki wschodniej części Polski.
Oficerów z obozu kozielskiego rozstrzelano w Katyniu, jeńców ze Starobielska – w Charkowie, natomiast policjantów z Ostaszkowa – w Kalininie. Kolejne egzekucje przeprowadzono w więzieniach w Mińsku, Kijowie, Charkowie i Chersoniu. Władze ZSRS postanowiły zgładzić tysiące bezbronnych Polaków, ponieważ nie ulegli oni prowadzonej wobec nich propagandzie i pozostali patriotami, gotowymi walczyć z sowieckim okupantem o wolną Ojczyznę.
Tym Katyń był 80 lat temu. A co symbolizuje obecnie? Dziś Katyń to przede wszystkim obowiązek pamięci o ludziach, którzy za niezłomną wierność Polsce zapłacili życiem. To dążenie do poznania pełnej prawdy o mechanizmach zbrodni i jej sprawcach. Bo bezimienne nie mogą pozostać nie tylko ofiary, ale i kaci.
Pieczę nad poznańskimi uroczystymi obchodami 80. rocznicy ludobójstwa katyńskiego sprawuje Komitet Honorowy w składzie:
- ks. Arcybiskup Metropolita Poznański Stanisław Gądecki, Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski
- Wojewoda Wielkopolski Zbigniew Hoffmann
- Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak
- Prezydent Miasta Poznania Jacek Jaśkowiak
- Dowódca 2 Skrzydła Lotnictwa Taktycznego, Dowódca Garnizonu Poznań gen. bryg. pil. Ireneusz Nowak
- Komendant Wojewódzki Policji inspektor Piotr Mąka
- Dyrektor Oddziału IPN w Poznaniu dr hab. Rafał Reczek
- Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych Zenon Wechmann.
Kalendarium wydarzeń:
- Obchody 80. rocznicy wydania rozkazu utworzenia obozów dla polskich oficerów.
Msza św. 20 września 2019 r., godz. 12.00. Kościół pw. Jana Kantego, Kaplica św. Józefa, ul. Grunwaldzka 86.
Partnerzy: Stowarzyszenie Katyń Poznań, Samorząd Województwa Wielkopolskiego.
- Obchody rocznicy podpisania 5 marca 1940 r. przez członków Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików decyzji o wymordowaniu ponad 22 tysięcy polskich jeńców.
Msza św. 8 marca 2020 r., godz. 9.30. Kościół Garnizonowy pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, ul. Szamarzewskiego 3.
Partnerzy: Garnizon Poznań, Parafia Garnizonu Poznań, Stowarzyszenie Katyń Poznań.
- Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Msza św. 15 kwietnia 2020 r., godz. 12.00. Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego, al. Niepodległości; przemarsz pod Pomnik Ofiar Katynia i Sybiru, uroczystości wojewódzkie.
Partnerzy: Samorząd Województwa Wielkopolskiego, Stowarzyszenie Katyń Poznań, Związek Sybiraków Poznań, Rodzina Policyjna 1939 Poznań.
- Rocznica odsłonięcia pomnika ku czci pomordowanych policjantów województwa wielkopolskiego.
Msza św. 14 maja 2020 r., godz. 10.00. Kościół pw. św. Jerzego, ul. Swoboda 43a.
Partnerzy: Komenda Wojewódzka Policji, Rodzina Policyjna 1939 Poznań.
- Koncert pieśni patriotycznych z okazji trzydziestolecia działalności Stowarzyszenia Katyń Poznań.
16 maja 2020 r., godz. 17.00. Aula Nova Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. Święty Marcin 87.
Partnerzy: Urząd Wojewódzki, Stowarzyszenie Katyń Poznań.
Wydarzenia towarzyszące:
- Wystawa planszowa „Pamiętamy”.
Autor: Oddział IPN w Poznaniu
Miejsce prezentacji: otoczenie Pomnika Ofiar Katynia i Sybiru (1-30 kwietnia 2020 r.), plac przed Uniwersytetem Muzycznym (1-20 maja 2020 r.).
- Wystawa planszowa „Powstańcy wielkopolscy żołnierze Virtuti Militari ofiary ludobójstwa katyńskiego”.
Autor: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości. Patron: Urząd Miasta Poznania.
Miejsce prezentacji: dziedziniec Urzędu Miasta Poznania (1-20 kwietnia 2020 r.), Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII (do 30 czerwca 2020 r.), jednostki wojskowe (do 1 września 2020 r.), szkoły Poznania i Wielkopolski (od 2 września 2020 r. w cyklu 7 dni).
- Wystawa „Pamięci ofiar ludobójstwa katyńskiego”.
Autor: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości. Patron: Urząd Miasta Poznania.
Miejsce prezentacji: Odwach Stary Rynek, 1 kwietnia-30 listopada 2020 r.
- Konkurs dla młodzieży „Ludobójstwo katyńskie: przyczyny, przebieg, skutki” pod honorowym patronatem Elżbiety Leszczyńskiej, Wielkopolskiego Kuratora Oświaty w Poznaniu.
Organizator: Publiczne Liceum Ogólnokształcące Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców im. bł. Natalii Tułasiewicz, Stowarzyszenie Katyń Poznań, Urząd Marszałkowski, IPN Oddział Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Czas trwania: wrzesień-kwiecień 2020 r.
- Film „Poznańska pamięć o ludobójstwie katyńskim”, 60 minut.
Realizacja: Wydawnictwo Miejskie Posnania. Patron: Urząd Miasta Poznania.
- Folder „Stowarzyszenie Katyń Poznań 2000-2020”.
Realizacja: IPN Oddział Poznań i Stowarzyszenie Katyń Poznań.
Kwiecień 2020 r.
- „Lasek katyński” – zasadzenie 121 dębów upamiętniających członków Stowarzyszenie KATYŃ Poznań.
Miejsce realizacji: teren przed Fortem VII – listopad 2020 r.
Realizacja: Zarząd Zieleni Miejskiej w Poznaniu. Patron: Urząd Miasta Poznania.