Nawigacja

Aktualności

66. rocznica Poznańskiego Czerwca 1956 roku – Poznań, 23–28 czerwca 2022

W czwartek 28 czerwca 1956 roku, o godz. 6:30, uruchomiono główną syrenę w Zakładach im. Józefa Stalina Poznań (ZISPO – ówczesna nazwa Zakładów Przemysłu Metalowego Hipolita Cegielskiego). Dla zgromadzonych w nich robotników – niezadowolonych ze swojej sytuacji bytowej, rozczarowanych pogarszającymi się warunkami pracy i ignorowaniem ich żądań przez władze – był to sygnał do rozpoczęcia manifestacji. W milczeniu wyszli z zakładów i skierowali pochód do centrum Poznania, w stronę siedzib władzy – Miejskiej Rady Narodowej (MRN) i Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KW PZPR), aby w ten sposób zmusić ją do konkretnych rozmów i nakłonić do ustępstw na rzecz polepszenia warunków pracy i życia. „Na czele pochodu Cegielskiego szły kobiety pracujące na kamieniu przy szlifowaniu ręcznym pudeł wagonów. Obdarte, wychudzone, w wykoślawionych drewniakach – wyglądały jak prawdziwe katorżnice. Za nimi pracownicy montażu i spawacze. Szliśmy spokojnie, bez żadnych okrzyków” – wspominał jeden z uczestników. Tak rozpoczął się bunt robotników i mieszkańców Poznania, spowodowany przede wszystkim złymi warunkami życia, będącymi wynikiem realizacji planu sześcioletniego.

Obchody kolejnej rocznicy Powstania Poznańskiego Czerwca 1956 roku nie ograniczają się tylko do daty 28 czerwca i jednej centralnej uroczystości. Ze względu na charakter wydarzeń, które rozwijały się dynamicznie i angażowały rzeszę ludzi, obchody rocznicowe przywołują pamięć o pojedynczych bohaterach, upamiętniając z osobna poszczególne miejsca, w których odbywały się kolejne epizody wydarzeń sprzed 66 lat.

Tegoroczne obchody rozpoczęły się w czwartek 23 czerwca 2022 r. od uroczystości pod Pomnikiem Adwokatów – Obrońców Bohaterów Powstania Poznańskiego Czerwca 1956 r. oraz oskarżonych w procesach politycznych u zbiegu ul. Solnej i ul. Stanisława Hejmowskiego. Następnie zgromadzeni goście udali się na ul. Młyńską i złożyli wiązanki kwiatów pod tablicą pamiątkową na budynku Aresztu Śledczego w Poznaniu, który był wówczas szturmowany przez protestujących. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował dyrektor poznańskiego oddziału dr hab. Rafał Reczek.

W niedzielę 26 czerwca 2022 r. złożono kwiaty pod tablicą pamiątkową umiejscowioną na gmachu szpitala im. Franciszka Raszei – placówki, do której 66 lat temu trafiali ranni powstańcy. Zgromadzeni złożyli również kwiaty pod dwiema tablicami znajdującymi się na Jeżycach: w miejscu upamiętnienia Petera Mansfelda i Romka Strzałkowskiego. Symbolem Powstania Poznańskich Robotników z 28 czerwca 1956 i Rewolucji Węgierskiej z 1956 r. są ich najmłodsze ofiary. Obaj chłopcy ponieśli śmierć w wyniku represji, jakie zastosowały komunistyczne władze przeciw uczestnikom wydarzeń 1956 roku. Peter Mansfeld został powieszony kilka dni po tym, gdy skończył 18 rok życia. Trzynastoletni Romek Strzałkowski został zastrzelony 28 czerwca 1956 r.

Uroczystości w dniu 28 czerwca 2022 r. rozpoczęły się tradycyjnie o godz. 6:00 od złożenia kwiatów pod tablicą pamiątkową usytuowaną przy bramie Fabryki Pojazdów Szynowych (dawna W3) H. Cegielski. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował dyrektor poznańskiego oddziału dr hab. Rafał Reczek.

O godzinie 8:15 upamiętniono studentów poległych w czasie czerwcowego zrywu przy tablicy pamiątkowej znajdującej się w gmachu Rektoratu Politechniki Poznańskiej. Kolejnym miejscem składania wiązanek i honorowania pamięci powstańców była tablica pamiątkowa przy ZNTK S.A. na ul. Roboczej.

O 10:00 uroczystości przeniosły się na teren dawnej zajezdni MPK przy ul. Gajowej. Warto wspomnieć, że naprzeciw zajezdni mieszkała Kazimiera Iłłakowiczówna, autorka emocjonalnego wiersza poruszającego wydarzenia sprzed 63 lat, którego fragmenty znajdują się na tablicy pamiątkowej:

„Lecz zbryzgano mózgiem bruk

i bruk się wzdyma powoli.

[...] krew nie płynie już, już tylko skrzep…

Rozstrzelano moje serce w Poznaniu.”

Po złożeniu kwiatów pod tablicą grupa rekonstruktorów i uczestnicy przemaszerowali ulicami miasta w kierunku Skweru im. Trzech Tramwajarek i ul. Kochanowskiego. Tam o godzinie 11:00 uroczystości skoncentrowały się wokół Pomnika Poległych w Powstaniu Poznańskim 28-30 czerwca 1956 r. Następnie złożono winiec pod tablicą pamiątkową umieszczoną na gmachu Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu.

O godz. 14:15 Zastępca Prezesa IPN dr hab. Karol Polejowski na zaproszenie NSZZ „Solidarność” Regionu Wielkopolska wziął udział w uroczystościach przy Bramie Głównej H. Cegielski – Poznań S.A. Odczytał list Prezesa IPN dr. Karola Nawrockiego skierowany do uczestników obchodów rocznicowych.

66. rocznicę Poznańskiego Czerwca '56 zwieńczyła uroczystość pod Poznańskimi Krzyżami.

 

 

 

 

 

do góry