Instytut Pamięci Narodowej Tajna egzekucja 20 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w Wielkopolsce 7/8 lipca 1942 r. - Aktualności -

przesuń wstecz zdjęcia

przesuń dalej zdjecia

• 

• 

• 

• 

W nocy z 7 na 8 lipca 1942 r. w tajnej egzekucji rozstrzelano 20 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w Wielkopolsce. Wywiezieni z Fortu VII w Poznaniu, trafili do lasów stęszewskich. W 1944 r. ich ciała zostały wydobyte przez Niemców i dla zatarcia zbrodni spalone.

7 lipca 2022 r. pracownicy Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Poznaniu zapalili symboliczne znicze pod Pomnikiem Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego oraz tablicą upamiętniającą Adolfa Bnińskiego, znajdującą się na budynku Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Wśród ofiar tej zbrodni byli:

• Adolf hr. Bniński ps. Białoń, (1884-1942), ziemianin, monarchista, właściciel Gułtów, działacz społeczny i polityczny, pierwszy starosta powiatu średzkiego w odrodzonej Rzeczypospolitej, wojewoda poznański w latach 1923-1928, senator RP, prezes Akcji Katolickiej, Główny Delegat Rządu RP dla ziem polskich wcielonych do III Rzeszy. Aresztowany 28 lipca 1941 r.
• Jan Gibas ps. Wojciech, (1901-1942), prawnik, ppor. rez. WP, komendant Obwodu Śródmieście-Południe w Inspektoracie Rejonowym (IR) Poznań-Miasto ZWZ, aresztowany 17 września 1941 r.
• Klemens Gorzyński, (1904-1942), lekarz, społecznik, członek Stronnictwa Narodowego (SN), w konspiracji działacz Narodowej Organizacji Bojowej (NOB), współpracownik Biura Głównej Delegatury Rządu RP na ziemie włączone do III Rzeszy (GDR-ZW), aresztowany 18 października 1941 r.
• Zygmunt Kantorczyk ps. Lis, (1912-1942), ekonomista, ppor. rez. WP, komendant Obwodu Śródmieście-Północ w IR Poznań-Miasto ZWZ, aresztowany 17 września 1941 r.
• Czesław Kiełczewski ps. Rybak, (1912-1942), prawnik, działacz harcerski, członek organizacji „Ojczyzna”, kierownik Wydziału Dokumentacji i Propagandy GDR-ZW, aresztowany 6 stycznia 1942 r.
• Aleksy Kwaśny ps. Lep, (1913-1942), nauczyciel, ppor. rez. WP, komendant Obwodu Śrem ZWZ, aresztowany września 1941 r.
• Marian Lindner (1889-1942), kpt. rez. WP, komendant Obwodu Wilda w IR Poznań-Miasto ZWZ, aresztowany 17 września 1941 r.
• Stefan Łukowicz ps. Pomer, (1894-1942), powstaniec wielkopolski, mjr WP, szef sztabu Komendy Okręgu Poznańskiego ZWZ, aresztowany 10 września 1941 r.
• Wawrzyniec Mazany ps. Krüger, (1891-1942), powstaniec wielkopolski, kpt. WP, szef IR Poznań-Wschód ZWZ, aresztowany 9 września 1941 r.
• O. Julian Mirochna ps. Kawka, (1903-1942), gwardian klasztoru franciszkanów w Kaliszu, członek SN, żołnierz NOB i jej ostatni przywódca, aresztowany 21 listopada 1941 r.
• Jan Namysł ps. Jan, (1882-1942), powstaniec wielkopolski, ppłk WP, szef IR Poznań-Miasto ZWZ, aresztowany 13 września 1941 r.
• Lucjan Obarski, (1894-1942), bankowiec, por. rez. WP, komendant Obwodu Dębiec w IR Poznań-Miasto ZWZ, aresztowany 16 września 1941 r.
• Edward Piszcz ps. Hubert, (1908-1942), dziennikarz, działacz SN i „Ojczyzny”, kierownik Biura GDR-ZW, aresztowany 10 września 1941 r.
• Adam Poszwiński, (1881-1942), dziennikarz, działacz społeczny i polityczny, komisarz Naczelnej Rady Ludowej w czasie Powstania Wielkopolskiego, działacz SP, działacz „Ojczyzny”, członek PSP, kierownik Wydziału Gospodarczego GDR-ZW, aresztowany 9 września 1941 r.
• Edmund Rychlicki, (1881-1942), kpt. rez. WP, komendant Obwodu Jeżyce w IR Poznań-Miasto ZWZ, aresztowany 16 września 1941 r.
• Stefan Adam Schmidt ps. Zabrzeski, (1901-1942), nauczyciel, instruktor harcerski, działacz SN, por. rez. WP, członek „Ojczyzny”, szef Wydziału I sztabu Komendy Okręgu Poznańskiego ZWZ, aresztowany 29 sierpnia 1941 r.
• Stanisław Smoczkiewicz ps. Walerian, (1913-1942), prawnik, członek „Ojczyzny”, kierownik Wydziału Organizacyjnego GDR-ZW, aresztowany 11 grudnia 1941 r.
• Tadeusz Strojny, (1913-1942), ekonomista, członek organizacji „Ojczyzna”, kierownik Wydziału Technicznego GDR-ZW, aresztowany 23 kwietnia 1942 r.
• Mieczysław Trajdos ps. „Marek”, (1887-1942), adwokat, doktor prawa, działacz Narodowej Demokracji, publicysta. Wybitny działacz SN, prezes konspiracyjnego Zarządu Głównego SN, aresztowany w Warszawie 18 maja 1941 r.
• Adam Zaworski ps. Stolarz, (1894-1942), powstaniec wielkopolski, kpt. WP, szef sztabu IR Poznań-Miasto ZWZ, aresztowany 13 września 1941 r.

Dziś ich symbolicznym grobem jest pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w Poznaniu wraz z otaczającymi go tablicami.

W ramach edukacyjnej serii wydawniczej „Wielkopolska w XX wieku”, oddział poznański IPN wydał publikację autorstwa Aleksandry Pietrowicz, „Ściśle tajna egzekucja 7/8 lipca 1942 r.”, do pobrania w wersji elektronicznej.

Opracowanie: dr Rafał Sierchuła OBBH IPN Poznań