E-Księgarnia
W Przystanku Historia IPN w Poznaniu w ramach cyklu „Czwartek z książką” gościliśmy dr. Bogumiła Rudawskiego z Instytutu Zachodniego, który szczegółowo przybliżył zebranym funkcjonowanie Wyższego Sądu Krajowego w Poznaniu w latach 1939-1945. Okazją do tego było wydanie przez Instytutu Zachodni najnowszej publikacji jego autorstwa.
Monografia, wydana jako XVIII tom w serii Documenta Occupationis, zawiera ponadto wybór wyroków wydanych przez sąd – w języku niemieckim oraz w tłumaczeniu na język polski. Jej istotną częścią jest także obszerny aneks z wykazem przeprowadzonych rozpraw oraz alfabetycznym spisem osądzonych osób.
W rozmowie z Tomaszem Cieślakiem z IPN autor przybliżył zebranym strukturę sądu, jego instytucjonalne usytuowanie na terenach okupowanej przez Niemców Wielkopolski, a także biografie sędziów, którzy w nim orzekali. Opowiedział o procesie powstania publikacji, trudnościach badawczych, rozproszonym materiale źródłowym i swoich naukowych planach na przyszłość.
Wyższy Sąd Krajowy w Poznaniu był najważniejszym sądem powszechnym w Kraju Warty i jedną z głównych instytucji niemieckiego terroru. W opinii autora był sadem politycznym, symbolem degradacji nazistowskiego prawa na terenach Polski wcielonych w październiku 1939 roku do III Rzeszy. Pod pozorem czynności prawnych zwalczał on bezwzględnie wrogów III Rzeszy, w tym głównie przedstawicieli polskich organizacji niepodległościowych. Z ok. 1700 osób, które stanęły przed tym sądem ok. 500 osób skazano na karę śmierci.
Przed sądem odbywały się przede wszystkim rozprawy dotyczące przygotowywania zdrady stanu. Były to sprawy polityczne wymierzone w Polaków, którzy przynależeli do organizacji konspiracyjnych. Drugim ważnym polem orzeczniczej działalności sądu były sprawy o defetyzm, którego dopuszczali się Niemcy. Przed Wyższym Sądem Krajowym stanęło ogółem blisko 1700 osób. 472 oskarżonych skazano na karę śmierci.
Książka ukazuje nie tylko różne aspekty działalności sądu, ale jest także punktem wyjścia do charakterystyki funkcjonowania niemieckiego wymiaru sprawiedliwości w Kraju Warty.