Uchwałą Sejmu 14 czerwca, rocznicę pierwszego masowego transportu Polaków do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz obchodzimy jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Tego dnia w całej Polsce odbyły się uroczystości upamiętniające to tragiczne wydarzenie.
81 lat temu, 14 czerwca 1940 r. z niemieckiego więzienia w Tarnowie wyruszył do tworzącego się obozu koncentracyjnego w Auschwitz kolejowy transport pierwszych 753 polskich więźniów politycznych. Do obozu trafiło ostatecznie 728 mężczyzn, głównie harcerzy, żołnierzy Wojska Polskiego, którzy planowali przedrzeć się na Węgry, członków organizacji niepodległościowych i studentów. Byli oni, nie licząc 30 niemieckich kryminalistów, którzy przybyli wcześniej z KL Sachsenhausen i objęli funkcje obozowych kapo, pierwszymi więźniami politycznymi KL Auschwitz. 14 czerwca 1940 r. przyjmuje się także jako datę oficjalnego uruchomienia obozu. Chcąc przybliżyć współczesnym to wydarzenie, w całej Polsce obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Ma on upamiętniać wszystkich ludzi, którzy stracili życie w niemieckich obozach koncentracyjnych i obozach zagłady, w szczególności Polaków. Jednym z symboli tego męczeństwa jest pierwszy transport do KL Auschwitz z czerwca 1940 r.
Poznański Fort VII, dziś siedziba Muzeum Martyrologii Wielkopolan, był natomiast pierwszym obozem koncentracyjnym utworzonym przez Niemców na ziemiach polskich. Więziono w nim i tracono wielkopolską inteligencję podejrzewaną o antyniemiecką działalność, w późniejszym okresie przedstawicieli działających na terenie „Kraju Warty" organizacji konspiracyjnych oraz członków struktur cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego.
Podczas kameralnej uroczystości w Forcie VII hołd ofiarom niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady złożyli: Zastępca Prezydenta Miasta Poznania – Jędrzej Solarski, Sekretarz Województwa Wielkopolskiego – Tomasz Grudziak, Wielkopolski Kurator Oświaty – Robert Gaweł, delegacja z poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej na czele z dyrektorem dr. hab. Rafałem Reczkiem oraz Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości – Przemysław Terlecki. Wspomnieniami podzielił się ze zgroamdzonymi Zenon Wechmann – przewodnczący Wojewódzkiej Rady Kombatanckiej.
W dniu upamiętniającym wszystkie ofiary niemieckich obozów nie mogło zabraknąć przedstawiciela Instytutu Pamięci Narodowej również w Chełmnie nad Nerem. To tu znajdował się obóz zagłady Kulmhof, w którym zamordowanych zostało około 200 tysięcy osób, głównie Żydów.
Kacper Awzan z Odziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa wraz z Bartłomiejem Grzanką – kierownikiem muzeum, złożyli w miejscu pamięci w Lesie Rzuchowskim wieńce i znicze.