E-Księgarnia
80 lat temu, 24 sierpnia 1942 r. w niemieckim więzieniu w Dreźnie, mieszczącym się przy Münschener Platz 3, wykonano wyrok na ośmiu członkach poznańskiej konspiracji. Siedmiu z nich było żołnierzami Narodowej Organizacji Bojowej, jeden zaś Wielkopolskiej Organizacji Wojskowej. Wszyscy oskarżeni związani byli z przedwojennym Poznaniem, urodzili się w latach 1919–1922. Pięciu z nich: Edward Klinik ps. „Żak”, Czesław Jóźwiak ps. „Piotr”, „Orwid”, Franciszek Kęsy ps. „Sęp”, Edward Stanisław Kaźmierski ps. „Orkan” i Jarogniew Wojciechowski ps. „Ryszard” w okresie międzywojennym byli wychowankami poznańskich szkół i oratorium salezjańskiego w Poznaniu przy ul. Wronieckiej. Pozostali: Marian Kiszka ps. „Cynk”, Hieronim Jędrusiak ps. „Goniec” i członek WOW Bogdan Wysocki ps. „Mors”, „Mrocz” byli uczniami poznańskich gimnazjów.
Cała grupa została aresztowana we wrześniu 1940 r. w następstwie dekonspiracji grup młodzieżowych organizacji konspiracyjnej o nazwie Wojskowa Organizacja Ziem Zachodnich. Więźniowie zostali osadzenie w Forcie VII w Poznaniu. Po śledztwie prowadzonym przez poznańskie gestapo, trafili do kolejnych niemieckich zakładów penitencjarnych w Warthestadt, Berlin-Neukölln, Berlin-Spandau i Zwickau. 31 lipca 1942 r. zostali skazani na karę śmierci wyrokiem Oberlandesgericht Posen na sesji wyjazdowej w Zwickau. Wyrok wykonano w więzieniu drezdeńskim przez zgilotynowanie. Egzekucje rozpoczęto około 20:27, jako pierwszy zginął Czesław Jóźwiak o godzinie 20:29, potem kolejno: Hieronim Jędrusik o 20:31, Marian Kiszka o 20:33, Edward Klinik 20:35, Franciszek Kęsy 20:37, Jarogniew Wojciechowski 20:40, Edward Kaźmierski 20:43 i Bogdan Wysocki 20:45. Straconych pochowano 29 sierpnia 1942 r. w Neuer Katholischer Friedhof przy Bremer Straße 20 w Dreźnie. Ceremonia pochówków odbyła się po godzinie 10:00. Akty zgony straconych wystawił Standesamt Dresden I.
Po zakończeniu II wojny światowej Towarzystwo Salezjańskie podjęło trud upamiętnienia działalności swoich wychowanków. Szczególną rolę w gromadzeniu informacji świadectw o „Piątce wychowanków” odegrał ks. Leon Musielak SDB. Dzięki tym staraniom, w 1992 r. rozpoczął się kanoniczny proces beatyfikacyjny. Podczas VII pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski w dniu 13 czerwca 1999 r. odbyła się uroczysta beatyfikacja 108 męczenników II wojny światowej, wśród nich „Piątki poznańskiej”.
Na temat błogosławionych oratorianów z Wronieckiej poznański oddział IPN przygotował w 2012 r. publikację pt. „Wierni do końca”.
Na temat więzienia w Dreźnie poznański oddział IPN przygotował publikacje w 2015 r. pt. „Drezdeński szafot”.
W 2021 r. poznański oddział IPN przygotował dyskusję online na kanale IPNTV pt. „Wierni do końca” – Salezjańska Piątka.
dr Rafał Sierchuła, Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN Poznań