Nawigacja

Aktualności

80. rocznica wybuchu II wojny światowej – inicjatywy poznańskiego oddziału IPN

Aktualne wydarzenia:

Otwarcie wystawy „Wypędzeni 1939. Deportacje obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy” – Hamburg, 29 sierpnia 2019

Tematyka ekspozycji koncentruje się na deportacjach obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy. Na wielkoformatowych planszach ukazane zostały poszczególne etapy polityki realizowanej przez okupanta niemieckiego. Kilkaset fotografii, plakatów i dokumentów zebranych w polskich i niemieckich archiwach dokumentuje wywózki ludzi zmuszonych do opuszczenia swoich domów, ich dalsze losy, a także ukazuje szerszy kontekst polityki prowadzonej przez Niemcy pod hasłami Lebensraum oraz Generalplan Ost, w okolicznościach terroru stosowanego wobec Polaków i Żydów na tych terenach. Wystawa ma na celu m.in. zwrócenie uwagi na rolę paktu Hitler–Stalin w polityce wobec ludności polskiej żydowskiej, jak i przesiedleń tzw. Niemców etnicznych z terenów sowieckich, osiedlanych w okupowanej Polsce w ramach akcji „Heim ins Reich” (Powrót do Rzeszy).

Odsłonięcie tablicy upamiętniającej polskiego lotnika, bohatera II wojny światowej por. Czesława Nowaka – Mądre, 30 sierpnia 2019

W dniu 30 sierpnia 2019 r. na terenie przykościelnym parafii pw. Świętej Jadwigi Śląskiej we wsi Mądre, pow. Środa Wielkopolska, odbędzie się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej polskiego lotnika, pilota Dywizjonów 302, 318 i 241, bohatera II wojny światowej, kawalera Orderu Virtuti Militari, por. Czesława Nowaka (1919-1944). Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu jest jednym z fundatorów tablicy upamiętniającej bohaterskiego pilota.

„Przerwany koncert”: Przystanek Historia IPN w Radiu Poznań – Poznań, 1 września 2019

Spotkanie wprost nawiązuje do przerwanego w dniu 1 września 1939 r. koncertu radiowego wybitnego kompozytora, wirtuoza organów, autora muzyki do „Roty”, Feliksa Nowowiejskiego. Jednym z gości Przystanku Historia będzie wnuczka artysty, Bogna Nowowiejska-Bielawska. Koncert przeplatany będzie rozmowami z historykami na temat II wojny światowej.  Dr Adam Pleskaczyński z Oddziałowego Biura Badań Historycznych opowie o Poznaniu 1 września 1939 r. Tematykę okupacji Wielkopolski oraz wysiedleń Wielkopolan przybliży Naczelnik Oddziałowego Biuro Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu Marta Szczesiak-Ślusarek.

Prezentacja wystawy „Ukradzione dzieciństwo” – Poznań, 3 września–20 października 2019

Wystawa ukazuje życie dzieci od okresu międzywojennego do zakończenia II wojny światowej. Okres dzieciństwa, który został brutalnie przerwany przez politykę terroru prowadzoną przez okupantów, pozostawił w ich życiu ogromną traumę. Ekspozycja odnosi się do losów dzieci z różnych mniejszości narodowych w tym: Żydów, Romów, Ukraińców, Białorusinów, Poleszuków, Karaimów, Ormian, Hucułów, a także do traumatycznych przeżyć związanych z gettem, obozem, przymusową pracą, deportacjami, egzekucjami itd.

Lekcje terenowe „Tramwajem przez historię najnowszą. Wrzesień 1939”

Celem lekcji jest uczczenie pamięci ofiar września 1939 roku w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Naszą podróż przez historię rozpoczniemy na Dębcu przy ulicy Bluszczowej, a następnie podczas podróży zabytkowym tramwajem ulicami Poznania poznamy miejsca związane z wojną. Historyczną lekcję terenową zakończymy na cmentarzu na Miłostowie, przy zbiorowej mogile ofiar tamtych dni, gdzie zapalimy Znicz Pamięci.

Geocaching – 80. rocznica wybuchu II wojny światowej – Poznań, 21 września 2019

Najważniejszym wydarzeniem spotkania w Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII będzie aktywacja skrzynek geocache przygotowanych przez IPN. Dzięki nim gracze będą mogli odwiedzić miejsca związane z kampanią wrześniową 1939 roku, represjami niemieckiego okupanta oraz działalnością struktur Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Poznania i najbliższych okolic. Podczas spotkania uczestnicy będą mogli zwiedzić Fort VII oraz otrzymają materiały edukacyjne wydane przez IPN.

„Operacja Tanennberg”: wykład otwarty dla nauczycieli w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu – 21 września 2019

Sympozjum ORP „Orzeł” oraz spotkanie z członkami Ekspedycji „Santi Odnaleźć Orła” w ramach „Przystanku Historia” – Poznań, 24 września 2019

Ekspedycja „Santi Odnaleźć Orła” od kilku lat poszukuje wraku okrętu legendy ORP „Orzeł”, który spoczywa na dnie Morza Północnego. Dotychczasowe poszukiwania pozwoliły na zweryfikowanie większości hipotez dotyczących okoliczności zatonięcia okrętu. W bieżącym roku wyruszy kolejna ekspedycja. W Poznaniu znajduje się bandera okrętu z czasu kampanii wrześniowej na morzu, będąca jedynym elementem wyposażenia ORP „Orzeł”, który przetrwał wojnę. Bandera trafiła do Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego (Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu) dzięki zabiegom wybitnego marynisty Jerzego Pertka.

Wyjazd Pamięci Hartheim – Górna Austria, 28 września-3 października 2019

Konferencja dla młodzieży „Wrzesień 1939 roku 80 lat później” – Poznań, 30 września 2019

Uczestnikami i prelegentami będą uczniowie klas VII i VIII szkół podstawowych, uczniowie szkół ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych. To oni wystąpią w roli prowadzących i wygłaszających swoje przygotowane wystąpienia panelowe. Konferencja będzie podzielona na trzy panele tematyczne: „A jednak wojna! – Nóż w plecy”, „Represje i wysiedlenia”, „Polskie Państwo Podziemne”.

Konkurs „Sztafeta Pamięci. Losy mojej rodziny w czasie II wojny światowej” październik 2019-maj 2020

Celem konkursu o symbolicznym tytule „Sztafeta Pamięci” jest zachęcenie do rodzinnych dyskusji o historii II wojny światowej i o wplecionych w nią losach przodków. Szczególnie zależy nam na przypomnieniu ofiar poniesionych przez Polaków zamieszkujących na ziemiach wcielonych w 1939 roku do III Rzeczy Niemieckiej. Interesuje nas również życie codzienne pod okupacją niemiecką, to, jak w czasie tak traumatycznym, radzili sobie ludzie niezaangażowani bezpośrednio w działania wojenne. Laureaci w ramach wyjazdu pamięci do Austrii zaplanowanego na maj 2020 roku odwiedzą miejsca pamięci ważne dla Polaków.

III Wielkopolskie Forum Pamięci Narodowej „Wielkopolska 1939–1945. Pamięć i edukacja” – Poznań, 12 października 2019

W tym roku zapraszamy wszystkich do spotkania pod hasłem „Wielkopolska 1939–1945. Pamięć i edukacja”. Podczas paneli dyskusyjnych poruszymy wątki związane z zapomnianymi zbrodniami niemieckimi, martyrologią więźniów Fortu VII, życiem codziennym w Wielkopolsce oraz Miejscami Pamięci. Omówimy także zagadnienia związane z udostępnianiem materiałów archiwalnych dotyczących okupacji niemieckiej. Uczestnicy wydarzenia będą mieli okazję wysłuchać wybitnych przedstawicieli świata nauki, liderów stowarzyszeń, zacnych Gości m.in. obecni będą Martha Gammer Przewodnicząca Memoriału Gusen oraz Rudolf Haunschmied, autor wielu publikacji o obozie koncentracyjnym Gusen, który od wiosny 1940 r. był głównym miejscem eksterminacji polskiej inteligencji w ramach operacji Intelligenzaktion.

Akcja „Zapal Znicz Pamięci” – 27 października 2019

Koncert Zaduszkowy – listopad 2019

Prezentacja wystawy „Wypędzeni 1939. Deportacje obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy”: Düsseldorf, 12-28 września 2019; Frankfurt nad Odrą, 29 października-30 listopada 2019; Cottbus, listopad 2019; Poznań, listopad 2019; Gostyń, grudzień 2019.

 

Pozostałe inicjatywy:

Archiwum Pełne Pamięci: Wrzesień 1939

Niemiecka propaganda od początku kampanii wrześniowej przedstawiała wojnę z Polską jako nieustające pasmo sukcesów armii niemieckiej, co nie do końca było zgodne z prawdą. Wyrazem propagandowych wysiłków Niemców, aby przedstawić kampanię w Polsce jako niebywały i oszałamiający sukces Wehrmachtu było wydanie w 1940 r. albumu „Der grosse Deutsche Feldzug gegen Polen. Eine Chronik des Krieges in Wort und Bild” („Wielka niemiecka kampania przeciwko Polsce. Kronika wojny słowem i obrazem”). Liczące 347 stron wydawnictwo zawierało liczne fotografie przedstawiające wojska niemieckie w walkach z armią polską we wrześniu 1939 r. oraz komentarze do nich. Część fotografii dotyczyła niemieckich dowódców biorących udział w kampanii, a w szczególności führera i jego obecności w Polsce w 1939 r. Wydawnictwo miało podkreślać militarną i polityczną siłę Trzeciej Rzeszy oraz utwierdzać kult wodza Adolfa Hitlera. Egzemplarz albumu został przekazany w formie darowizny do Oddziałowego Archiwum IPN w Poznaniu (IPN Po 923/1).

1 września 1939 roku w Poznaniu

Poznań już w pierwszym dniu wojny stał się celem niemieckich ataków lotniczych. Pierwszy alarm lotniczy ogłoszono już ok. godz. 8:30 rano, po pojawieniu się niemieckiego samolotu rozpoznawczego, kolejny półtorej godziny później. Być może mgła stała się przyczyną, że pierwsze bombardowanie nastąpiło dopiero ok. godziny 12:00. Samoloty niemieckie zaatakowały miasto ponownie jeszcze ok. godziny 15:00 oraz godziny 18:00, kiedy nastąpił najcięższy nalot. Pierwszy dzień wojny okazał się dla Poznania tragiczny.

Upamiętnienie na gmachu poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej

W roku 2019, wspólnie z m.in. Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Wielkopolska, na gmachu poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej upamiętniono obok Powstania Wielkopolskiego jeszcze trzy inne ważne dla Polski i naszego regionu wydarzenia z historii XX wieku. W roku 80. rocznicy II wojnę światową upamiętniono za pomocą symbolu Polski Walczącej – znaku nadziei czasów okupacji.

Rajd rowerowy „Ścieżkami historii. Śladami II wojny światowej” – Zakrzewo-Poznań, 10 sierpnia 2019

Przejazd rozpoczął się zwiedzeniem masowych mogił ofiar niemieckiego terroru z okresu II wojny światowej w kompleksie lasów palędzko-zakrzewskich. Uczestnicy udali się następnie w kierunku Poznania, nad jezioro Rusałka, gdzie również odwiedzono znajdujące się tam miejsca pamięci. Ostatnim punktem rajdu była wizyta w Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Forcie VII w Poznaniu.

Prezentacja wystawy „Wypędzeni 1939. Deportacje obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy”/„Vertriebene 1939. Deportationen von polnischen Bürgern aus den ins Dritte Reich eingegliederten Gebieten” – Bayreuth, od 4 czerwca 2019

Prezentacja wystawy „Wypędzeni 1939. Deportacje obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy”/„Vertriebene 1939. Deportationen von polnischen Bürgern aus den ins Dritte Reich eingegliederten Gebieten” – Hanower, 13 czerwca–11 lipca 2019

do góry